دانلود رایگان PDF کتاب نسبت فرهنگ و دین

معرفی کتاب نسبت فرهنگ و دین

کتاب نسبت فرهنگ و دین نوشته‌ی حسن محدثی گیلوایی جلد هفدهم از مجموعه‌ی مطالعات راهبردی،‌ از منظر تئوریک به بررسی نحوه و پیامدهای تعامل حوزه فرهنگ با دین می‌پردازد.

داشتن رویکرد راهبردی به مسائل یکی از ضروریات مدیریت کلان نهادها و سازمان‌هاست. این رویکرد با مشخص کردن ابعاد مختلف موضوع‌ها و بررسی نقاط ضعف و قوت و تهدیدها و فرصت‌های موجود تلاش می‌کند با ترسیم اهداف بلندمدت و کوتاه‌مدت، بهترین مسیر را برای رسیدن به این اهداف ترسیم نماید؛ به گونه‌ای که حرکت از وضع موجود به وضع مطلوب با کم‌ترین هزینه و بیشترین بهره‌وری انجام پذیرد.

مطالعات راهبردی نوشتاری است که به پژوهش‌های کتابخانه‌ای و میدانی کوتاه‌مدت اشاره دارد. در این متون پژوهش‌گر ضمن طرح موضوع، ابعاد و زوایای مربوط به آن را نشان داده، رهیافت‌های موجود را بیان و در نهایت به جمع‌بندی و در صورت لزوم به ارائه می‌پردازد. مطالعات راهبردی از آن جهت اهمیت دارد که در کنار طرح مسائل نظری و کمک به توسعه دانش نظری و کاربردی، به حل معضلات و دشواری‌های موجود در عرصه مدیریتی انجامد. به سخن دیگر تلاش شده است این مطالعات به نحوی انجام شود که فقط با رویکرد مطالعه‌ای به آن نگریسته نشود بلکه کاربردی و اثربخش بودن آن در حوزه تصمیم‌گیری نمایان باشد.

باید اشاره داشت که مخاطبان این مطالعات را مدیران، مسئولان و کارشناسان حوزه فرهنگ به ویژه در مجموعه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تشکیل می‌دهند. هدف از انجام این مطالعات، تعیین خطوط کلی بینش و تجربه موجود درباره موضوع‌ها و مسائل حوزه فرهنگ است؛ به نحوی که جایگاه و نقش وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی را درباره موضوع‌های مطرح شده به روشنی بیان نماید و از رهگذر چنین نگاهی، واحدهای زیرمجموعه وزارتخانه بتوانند با بهره‌گیری از این گزارش‌ها؛ طرح‌ها و برنامه‌های خود را دقیق‌تر و منسجم‌تر عملیاتی کنند.

بررسی نسبت فرهنگ با دین موضوعی است که به ویژه بعد از انقلاب اسلامی در جامعه ما مطرح شده است. در این مورد پرسش‌های بسیاری مطرح است؛ برای مثال آیا این دو حوزه از هم استقلال کامل دارند و اساسا آیا چنین استقلالی در واقعیت و دنیای خارج وجود دارد؟ اگر پاسخ منفی است تعامل و دادوستد بین فرهنگ و دین چگونه ممکن است؟

در بخشی از کتاب نسبت فرهنگ و دین می‌خوانیم:

دین جدای از فرهنگ نیست. کسانی که از موضع دینی، خواهان کنترل فرهنگ هستند، در واقع قرائت دینی خاصی را بر صدر می‌نشانند و براساس آن، نوع خاصی از فرهنگ را مطلوب تلقی می‌کنند. از این منظر، تعیین تکلیف برای فرهنگ، در حقیقت چیزی جز نوعی از اعمال کنترل بر فرهنگ، تولید فرهنگی، و اهالی فرهنگ نخواهد بود. بنابراین، کنترل دینی فرهنگ، در‌ واقع چیزی جز مسلط ساختن فرهنگ دینی خاصی نیست.

اگر به پویایی ایمان باور داشته باشیم و خواهان آن باشیم که جوشش ایمانی بتواند فرهنگ را نیز غنی و پویا سازد، می‌بایست کنترل بیرونی فرهنگ را به حداقل برسانیم. از تیلیش و دیویس می‌آموزیم که پویایی ایمان از مجرای پویایی فرهنگی خود را نمایان می‌سازد و به بند کشیدن و محدودسازی خلاقیت‌های فرهنگی، خطر تحجر فرهنگی را به دنبال خواهد داشت. از کار اولیویه روا نیز می‌آموزیم که مدعیان «دین ناب» خواهان تسلط بر قلمرو فرهنگ هستند تا هر آن عنصر و پدیده فرهنگی را که با نگاه ناب گرایانه‌شان تطبیق ندارد حذف کنند. آنان در واقع بخشی از فرهنگ را بر کل آن به نام دین و امر مقدس مسلط می‌سازند. ثمره تسلط چنین نگاهی بر فرهنگ به فقر فرهنگی منجر خواهد شد و نگاه تمامیت گرایانه‌ای را بر فرهنگ مسلط خواهد ساخت.

نتیجه این که مدیریت فرهنگ نیز خود، کاری فرهنگی است و مطلوب، آن است که تا جایی که ممکن است به خود اهل فرهنگ واگذار شود و از مجرای پذیرش تکثر فرهنگی، امکان بروز و ظهور هرچه بیشتر خلاقیت‌های کارگزاران و کوشندگان عرصه فرهنگ فراهم شود.

کلمات کلیدی: مطالعات راهبردی جلد 17، مطالعات راهبردی چیست، مطالعات راهبردی جلد هفدهم، رابطه ی دین و فرهنگ، فرهنگ و رابطه آن با دین، تاثیر دین بر فرهنگ، تحقیق در مورد رابطه دین و فرهنگ،