معرفی کتاب مروری بر تجمل و اسراف
انقلاب صنعتی و اختراع ماشین، تولید انبوه با كیفیت قابل قبول وهمسان را به ارمغان آورد، اما تقاضای داخلی و مواد اولیه كشورهای‌اروپایی، محدود بوده و توان پاسخگویی به اشتهای سیری‌ناپذیرماشین تازه به راه افتاده را نداشت.
از این رو غربیان بیش از پیش به كشورهای دیگر رو آوردند، تا درسایه سلطه بر آنان، مواد اولیه تولید را تأمین كنند و از این رهگذربازار مصرف قابل اطمینانی هم تدارك دیده باشند. یكی از راههای‌تحقق این هدف با تبلیغ گسترده كالاهای خارجی و جلب‌نظر بومیان‌ممكن می‌شد. این است كه آنها از این عرصه نیز غافل نماندند. درنتیجه استمرار این امر كشورهای عقب‌افتاده نیز به افزایش مصرف‌تشویق شدند. نمایش كالاهای خارجی و در كنار آن توجیه علمی‌مصرف‌زدگی و تجمل‌گرایی در حوزه‌های دانش اقتصاد كلاسیك،عامل مهم تحقق این واقعیت بود، اما دیری نپایید كه ناسازگاری حكم‌خدشه‌ناپذیر ممنوعیت و حرمت اسراف در مصرف از دیدگاه اسلام،با پدیده تجمل‌گرایی و مصرف‌زدگی در جوامع اسلامی، رخ نمود.
بنابراین، ابتدا باید مفهوم اسراف تبیین شود و سپس نسبت آن بامصرف تعیین گردد. این است كه بخش اوّل این نوشتار در سه فصل به‌بررسی جوانب گوناگون این موضوع پرداخته است.
در فصل اوّل، ریشه‌های تجمل‌گرایی و اشرافی‌گری را با توجه به‌تمایلات طبیعی انسان نشان می‌دهد. سپس به تطابق آن بر اقتصادسرمایه‌داری و پیامدهای اجتماعی آن اشاره می‌كند و در پایان‌موضع‌گیری اسلام در برابر آن را به صورت اجمالی و مختصر متذكر می‌شود.
در فصل دوّم، به بررسی مفهوم واژه‌هایی از روایات، فقه و متون‌دینی پرداخته است كه تجمل‌گرایی و تشریفات در آنها مصداق می‌یابد.
فصل سوّم، هم به نقدهایی از منع حرمت اسراف، كه احتمالاً درذهن خوانندگان به وجود می‌آید، پاسخ داده است.
بخش دوّم به آثار اقتصادی اسراف پرداخته است و به طورمشخص بخش‌های تولید، صادرات و واردات و بخش عمومی در سه‌فصل پی‌گیری شده است.
بخش سوّم به آثار اسراف بر اهداف نظام اقتصادی اسلام وعمده‌ترین آنها، عدالت، استقلال و توسعه پرداخته است.
از ویژگی‌های این نوشته، بررسی مفهوم عرفی (اسراف) از دیدگاه‌متون دینی و تحلیل آثار واقعی آن از منظر اقتصادی است، از این رو،مفهوم آن به روش تحلیل عقلائی و عرفی در مفاهیم تبیین گردیده‌است. و به روش تطبیق مفاهیم عرفی بر متون، بر تعالیم اسلامی‌انطباق یابی شده است و سپس با تحلیل اقتصادی، تأثیر آن بربخش‌های اقتصاد و اهداف نظام اقتصادی جست و جو شده است.
در پایان مهم‌ترین نتایج بدست آمده را می‌توان چنین برشمرد:
1ـ ارائه مفهومی معین و اقتصادی (و تقریباً كمیت‌پذیر) از اسراف.
2ـ انطباق این مفهوم با متون دینی.
3ـ پاسخ به پاره‌ای از نقدهای احتمالی درباره منع اسراف.
4ـ ارائه تأثیر اسراف بر كاهش منابع و مواد اولیه و بهره‌وری نیروی‌كار در بخش تولید.
5ـ بررسی آثار اسراف بر مزیت نسبی در مسأله صادرات و واردات.
6ـ تبیین نقش اسراف در تأمین كالاهای اساسی و كسری بودجه دربخش عمومی.
7ـ بررسی اهمیت صیانت از بیت‌المال و جایگاه ویژه آن از دیدگاه اسلام.
8ـ بررسی آثار منفی اسراف بر تأمین نیاز فقرا و توزیع درآمد كه ازجمله شاخص‌های عدالت اجتماعی به شمار می‌روند.
9ـ بررسی آثار اسراف بر وابستگی از زاویه‌های مصرف وابسته وصنایع وابسته و وابستگی در زمینه تولید كالاهای اساسی.
10ـ بیان آثار زیانبار وابستگی با یادآوری بعضی از آثار و احكام‌فقهی مترتب بر آن.
11ـ در پایان ضمن بر شمردن عوامل توسعه‌نیافتگی، به نقش اسراف‌در گسترش و تعمیق آن پرداخته شده است.
چنان‌كه می‌دانیم تعداد روایات فقهی نسبت به روایات غیرفقهی‌اندك است و بسیاری از روایات، حكایت از پیوند بعضی از پدیده‌هابا یكدیگر دارند و یا نتایج بعضی از پدیده‌ها را بیان می‌كند و روشن‌است این نوع از آموزه‌های آموزگاران الهی را نمی‌توان همانندروایات فقهی تعبدی شمرد، بلكه باید در پی تبیین روابط بین پدیده‌هابود تا درك منطقی آنها ممكن شود و اغلب روایت‌های مربوط به این‌نوشته از این نوع است و در طی آن هم سعی شده با ارائه تحلیلی‌منطقی و عقلائی، انطباق آنها بر فطرت انسانی و واقعیت بیرونی نشان‌داده شود.
نكته قابل توجه آنكه بررسی آثار اسراف بدون توجه به مسائل‌اقتصادی تقریباً غیر ممكن است. از طرف دیگر در تعالیم اسلام آن‌چنان درباره اسراف تأكید شده است كه بررسی آن بدون توجه به‌آموزه‌های دینی ناتمام می‌نماید، اما مفاهیم اقتصادی و تعالیم دینی هركدام حوزه مطالعاتی جدا و واژگان و اصطلاحات مخصوص دارند.از این رو، بحث درباره اسراف و بررسی آن باید گسترده و تخصّصی‌باشد اما از آنجایی كه مخاطبان نوشتار حاضر جوانان هستند، كوشش‌شده از اصطلاحات نامأنوس استفاده نشود و حتی در پاره‌ای مواردبرای ساده و روان‌تر شدن مطالب، بعضی مباحث با توضیح بیشتر وشاید غیرمرسوم ارائه شده است ...
برای دسترسی قانونی و آسان به بیش از ۵۰،۰۰۰ کتاب الکترونیک و کتاب صوتی فارسی اپلیکیشن کتابراه را، رایگان نصب کنید.
کتابراه، دانلود کتاب الکترونیک و صوتی
